ปลวก นาสุติเทอร์เมส NASUTITERMES TERMITE 

• ชื่อสามัญ : ปลวกนาสุติเทอร์เมส
• ชื่อวิทยาศาสตร์ : Nasutitermes matangensiformis
• Family : Termitidae
• Order : Blattodea

ลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีววิทยา

ลักษณะหนวด : ลูกปัด (moniliform)

ลักษณะปีก : แบบบางใส (membrane)

ลักษณะปาก : กัดกิน (chewing type)

ลักษณะขา : แบบขาเดิน (walking leg)

ลักษณะทั่วไป : มีความยาวลำตัวประมาณ 4 mm. ส่วนหัว (head capsule) กลม สีน้ำตาลเข้ม ส่วนกราม (mandible) ลดรูปเป็นงวง (nasus) ส่วนอกปล้องแรก (pronotum) ลักษณะคล้ายอานม้า

ปลวก มีการเจริญเติบโตแบบ complete metamorphosis ซึ่งจะประกอบไปด้วย

• ระยะไข่ (egg) : ตัวเมียวางไข่ชุดแรก 15-30 ฟอง สามารถวางไข่ได้มากถึงครั้งละ 1,000 ฟอง ระยะฟักใช้เวลา 2-4 สัปดาห์ ไข่มีสีขาวขนาดเล็กกลม
• ตัวอ่อน (larva) : มีสีขาว คล้ายตัวเต็มวัย มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างทีละน้อย โดยปีกยังไม่เจริญ
• ตัวเต็มวัย (adult) : มีอายุขัย 4 ปี แต่นางพญามีอายุขัยประมาณ 20 ปี หรือมากกว่านั้น

แหล่งอาหาร : กินเนื้อไม้เป็นร่องลึกไปตามความยาวของเสี้ยนไม้ พบเข้าทำลายไม้ในอาคารบ้านเรือนในเขตชนบท

แหล่งอาศัย : เป็นปลวกสร้างรังขนาดเล็ก (carton-nest building termite) รังมีรูปร่างและขนาดแตกต่างกันไป อยู่บนพื้นดิน หรือเหนือพื้นดิน

การแพร่กระจาย : พบได้ในทุกภาคของประเทศไทยยกเว้นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

พฤติกรรม : เป็นแมลงสังคม ซึ่งแบ่งเป็นระบบวรรณะ

วรรณะงาน (worker) : เป็นแรงงานภายในรัง มีหน้าที่หาอาหาร เก็บอาหาร ดูแลซ่อมแซมไข่และรังป้อนอาหารตัวอ่อน

วรรณะทหาร (soldier) : มีหน้าที่ปกป้องรังเท่านั้น มีหัวขนาดใหญ่ทีมีขากรรไกรใหญ่มากจนไม่สามารถกินอาหารเองได้ จึงต้องอาศัยปลวกงานคอยป้อนอาหารเหมือนกับพวกตัวอ่อน

วรรณะสืบพันธุ์ : ประกอบด้วยตัวผู้และตัวเมียที่เจริญพันธ์เรียกว่าราชาและราชินีปลวกราชินีปลวกมีหน้าที่ในการวางไข่สำหรับสืบพันธุ์ ราชาปลวกจะผสมพันธ์กับราชินีตลอดทั้งชีวิต ในบางสปีชีส์ส่วนท้องของราชินีปลวกขยายขนาดใหญ่มากเพื่อเพิ่มความเจริญพันธ์

เอกสารอ้างอิง

Lertlumnaphakul, W.;Ngoen-Klan, R.; Vongkaluang, C.;Chareonviriyaphap, T. A Review ofTermite Species and TheirDistribution in Thailand. Insects2022, 13, 186.

Wan Nurainie Wan Ismail, Ratnawati Hazali, Nur Izzah Mat Desa, Norsyarizan Jamil and Siti Nurlydia Sazali, Faculty of Resource Science and Technology, Universiti Malaysia Sarawak. Morphometric Analysis of Nasutitermes (Termitidae: Nasutitermitinae) from Sarawak, Malaysian Borneo. ASM Sc. J., 13, 2020 

สำนักงานความหลากหลายทางชีวภาพด้านป่าไม้ กรมป่าไม้. (ม.ป.ป.). ปลวก (Nasutitermes matangensiformis). แหล่งที่มา: http://biodiversity.forest.go.th/index.php?option=com_dofinsect&view=showone&id=992, 1 กันยายน 2565